วันจันทร์ที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2552

แผนที่ความคิด (MIND MAP)

Mind Map คือ อะไร

Mind Map หรือ แผนที่ความคิด เป็นวิธีการบันทึกความคิดเพื่อให้เห็นภาพของความคิดที่หลากหลายมุมมอง ที่กว้าง และที่ชัดเจน โดยยังไม่จัดระบบระเบียบความคิดใดๆทั้งสิ้น เป็นการเขียนตามความคิด ที่เกิดขึ้นขณะนั้น การเขียนมีลักษณะเหมือนต้นไม้แตกกิ่งก้าน สาขาออกไปเรื่อยๆ ทำให้สมองได้คิดได้ทำงานตามธรรมชาติอย่างและมีการจินตนาการกว้างไกล

แผนที่ความคิด ยังเป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้ในการบันทึกความคิดของการอภิปรายกลุ่ม หรือการระดมความคิด ดยให้สมาชิกทุกคนเสนอความคิดเห็น และวิทยากรจะทำการ จดบันทึกด้วยคำสั้นๆ คำ โตๆ ให้ทุกคนมองเห็น พร้อมทั้งโยงเข้าหากิ่งก้านที่เกี่ยวข้องกัน เพื่อรวบรวมความคิดที่หลากหลายของทุกคน ไว้ในแผ่นกระดาษแผ่นเดียว ทำให้ทุกคนได้เห็นภาพความคิดของผู้อื่นได้ชัดเจน และเกิดความคิดใหม่ต่อไปได้

ความเป็นมาของ Mind Map

แผนที่ความคิด เป็นการนำเอาทฤษฎีที่เกี่ยวกับสมองไปใช้ให้เกิดประโยชน์ อย่างสูงสุด นาย ธัญญา ผลอนันต์ เป็นผู้นำความคิดและวิธีการเขียนแผนที่ความคิดเข้ามาใช้ และเผยแพร่ในประเทศไทย ผู้คิดริเริ่มคือโทนี บูซาน (Tony Buzan) เป็นชาวอังกฤษ เป็นผู้นำเอาความรู้เรื่องสมองมาปรับใช้เพื่อการเรียนรู้ของเขา โดยพัฒนาการจากการจดบันทึกแบบเดิมที่ เป็นตัวอักษร เป็นบรรทัด ๆ เป็นแถว ๆ ใช้ปากกาหรือดินสอในการจดบันทึก เปลี่ยนมาเป็นบันทึกด้วยคำ ภาพ สัญลักษณ์ แบบแผ่รัศมี ออกรอบ ๆ ศูนย์กลางเหมือนการแตกแขนงของ กิ่งไม้ โดยใช้สีสัน การเขียนแผนที่ความคิดของโทนี บูซาน เป็นการบันทึกในทุกๆเรื่อง ทั้ง ชีวิต จริงส่วนตัวและการงาน เช่น การวางแผน การตัดสินใจ การช่วยจำ การแก้ปัญหา การ นำเสนอ และการเขียนหนังสือ เป็นต้น การบันทึกแบบนี้เป็นการใช้ทักษะการทำงานร่วมกัน ของสมองทั้งสองซีก คือ ซีกซ้าย วิเคราะห์ คำ ภาษา สัญลักษณ์ ระบบ ลำดับ ความเป็นเหตุ เป็นผล ส่วนสมองซีกขวา จะทำหน้าที่สังเคราะห์คิด สร้างสรรค์ จินตนาการ ความงาม ศิลปะ จังหวะ โดยมีแถบเส้นประสาทคอร์ปัสคอโลซั่มเป็นเสมือนสะพานเชื่อม


หลักการเขียน Mind Map

การเขียน Mind Map ใช้กระดาษแผ่นเดียว การเขียนใช้สีสันหลากหลาย ใช้โครงสร้างตามธรรมชาติที่แผ่กระจายออกมาจุดศูนย์กลาง ใช้เส้นโยง มีเครื่องหมาย สัญลักษณ์ และรูปภาพที่ผสมผสานร่วมกันอย่างเรียบง่าย สอดคล้องกับการทำงานตามธรรมชาติของสมอง

วิธีการเขียน Mind Map

1. เตรียมกระดาษเปล่าที่ไม่มีเส้นบรรทัดและวางกระดาษภาพแนวนอน

2. วาดภาพสีหรือเขียนคำหรือข้อความที่สื่อหรือแสดงถึงเรื่องจะทำ Mind Map กลางหน้ากระดาษ โดยใช้สีอย่างน้อย 3 สี และต้องไม่ตีกรอบด้วยรูปทรงเรขาคณิต

3. คิดถึงหัวเรื่องสำคัญที่เป็นส่วนประกอบของเรื่องที่ทำ Mind Map โดยให้เขียนเป็นคำ ที่มีลักษณะเป็นหน่วย หรือเป็นคำสำคัญ (Key Word) สั้น ๆ ที่มีความหมาย บนเส้น ซึ่งเส้นแต่ละเส้นจะต้องแตกออกมาจากศูนย์กลางไม่ควรเกิน 8 กิ่ง

4. แตกความคิดของหัวเรื่องสำคัญแต่ละเรื่องในข้อ 3 ออกเป็นกิ่ง ๆ หลายกิ่ง โดยเขียนคำหรือวลีบนเส้นที่แตกออกไป ลักษณะของกิ่งควรเอนไม่เกิน 60 องศา

5. แตกความคิดรองลงไปที่เป็นส่วนประกอบของแต่ละกิ่ง ในข้อ 4 โดยเขียนคำหรือวลีเส้นที่แตกออกไป ซึ่งสามารถแตกความคิดออกไปเรื่อยๆ

6. การเขียนคำ ควรเขียนด้วยคำที่เป็นคำสำคัญ (Key Word) หรือคำหลัก หรือเป็นวลีที่มี

ความหมายชัดเจน

7. คำ วลี สัญลักษณ์ หรือรูปภาพใดที่ต้องการเน้น อาจใช้วิธีการทำให้เด่น เช่น การล้อม

กรอบ หรือใส่กล่อง เป็นต้น

8. ตกแต่ง Mind Map ที่เขียนด้วยความสนุกสนานทั้งภาพและแนวคิดที่เชื่อมโยงต่อกัน

ข้อดีของการทำแผนที่ความคิด

1. ทำให้เห็นภาพรวมกว้าง ๆ ของหัวข้อใหญ่ หรือขอบเขตของเรื่อง

2.ทำให้สามารถวางแผนเส้นทางหรือตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง เพราะรู้ว่าตรงไหนกำลังจะไปไหนหรือผ่านอะไรบ้าง

3. สามารถรวบรวมข้อมูลจำนวนมากลงไว้ในกระดาษแผ่นเดียวกัน

4. กระตุ้นให้คิดแก้ไขปัญหา โดยเปิดโอกาสให้มองเห็นวิธีใหม่ ๆ ที่สร้างสรรค์

5. สร้างความเพลิดเพลินในการอ่านและง่ายต่อการจดจำ

สรุป Mind Map เป็นแผนที่ความคิดที่อัจฉริยะ เปรียบเสมือนลายแทงที่นำไปสู่ การจดจำ การเรียบเรียง การจัดระเบียบข้อมูลตามธรรมชาติ การทำงานของสมองตั้งแต่ต้น นั่นหมายความว่า การจำและฟื้นความจำ หรือการเรียกข้อมูลเหล่านั้นกลับมาใช้ในภายหลัง จะทำได้ง่าย และมีความถูกต้องแม่นยำกว่าการใช้เทคนิคการจดบันทึกแบบเดิม

credit: http://www.kroobannok.com/blog/view.php?article_id=2488

จะเห็นได้ว่าวิธีการทำไม่ยากเลย เป็นเครื่องมือสำหรับจัดการระบบความคิดที่ดีตัวหนึ่ง สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้กับทุกเรื่อง จะเห็นได้จากภาพสุดท้าย เป็นการประยุกต์ใช้สำหรับธุรกิจ

abearo_MIE


11 ความคิดเห็น:

  1. ขอบคุณมากๆเลยครับ
    กำลังจะเขียนMind Map ส่งอาจารย์พอดีเลยวิชาเลือกเสรี
    555+

    พงศธร (พง)

    ตอบลบ
  2. ครูจะให้พวกเราได้มีการฝึกหัดในการเขียน Mind Map ส่งครูวันที่ 11 ก.ค. นี้ดีไหม นะจ้ะ

    อาจารย์จงดี

    ตอบลบ
  3. ไม่งามมั้งคับอาจารย์จง !!!

    เหมือนได้รื้อความทรงจำในวัยเด็กเลยๆๆ

    อาจารย์ที่โรงเรียนเก่าให้เขียน mind map ส่งเกือบทุกวิชา

    แต่ตอนนี้สนมวอนกำลังปวดตับ อยู่กับการ เขียนE-R Diagram แร้ว ก็Flowchart เนี่ย...

    จะมีใครช่วยได้บ้างนะ (นอกจากตัวเราเอง)...

    อ้อ ๆๆๆ เรื่อง mind map สนมแอบเจอหนังสือในหอสมุด ว่ามีโปรแกรมเขียน mind map ด้วยยยแหละครับบ แต่จำชื่อโปรแกรมไม่ได้ละ 55 ลองไปหาดูเอา แล้ว ทดลองใช้ดูนะคับ

    สนมวอน (เวอร์ชัน โน ฟอแมท)

    ตอบลบ
  4. นอกจาก Mind map แล้วมีวิธีคิด
    วิธัอื่นอีกไหมครับ ที่ช่วยในการคิด
    หรือช่วยในการจดจำ แล้วมันจะนำไปใช้
    ในการสอบได้ไหมครับ

    ตอบลบ
  5. ลองทำตั้งหลายครั้งแล้ว แต่ไม่เคยประสบความสำเร็จสักที

    แต่ยังไงเดี๋ยวจะลองพยายามอีกที

    พรรณราย (แมม)

    ตอบลบ
  6. เวลาสอบเราไม่ค่อยได้วาดรูปสวยงามเท่าไหร่

    จดแต่หัวข้อหลักๆ

    แล้วก็จำเอานะ

    แต่ว่าสีมีส่วนช่วยในการจำด้วยนิ

    ดูโฆษณา

    อาทิตย์(หมี)

    ตอบลบ
  7. รู้สึกว่าจะห่างหายจากการเขียน mind map ไปนานแล้วน่ะเนี่ย

    จะได้เป็นการทบทวน เผื่อได้เขียนจะได้เขียนได้ อิอิ

    ปุ๋ย

    ตอบลบ
  8. พิมพ์ชื่อไม่ครบอ่ะ

    ปวีณา (ปุ๋ย)

    ตอบลบ
  9. อ่าาาา

    อาจารย์สั่งงานจนได้

    T_T

    อาทิตย์(หมี)

    ตอบลบ
  10. ดีเหมือนกัน ได้รู้วิธีการเขียนที่ถูกต้อง

    พอดีอาจารย์สั่งงาน

    จะได้มีแนวทางไปเขียน

    นิติรัตน์ (นิ)

    ตอบลบ
  11. เป็นบทความที่ดีมากเลย ^^

    ทำให้ได้รู้วิธีเขียน Mind Map ที่ถูกต้อง

    จะได้เอาไปใช้เขียน Mind Map ที่อาจารย์สั่งงานๆ >_____<

    จิราพร(จูน)

    ตอบลบ